Boudewijn de Groot (32), de in zichzelf gekeerde pionier van
het Nederlandse luisterlied, is gezwicht voor de morele pressie
die er vanuit België op hem werd uitgeoefend. Na jarenlang
een nogal teruggetrokken bestaan te hebben geleid, vertoont hij
zich sinds november '76 weer 'live' aan het Vlaamse
publiek. [...] Zij worden niet
teleurgesteld. Boudewijn heeft grondig gerepeteerd met zijn
tijdelijk in het leven geroepen Jeroen Bosch Band, kent alle
teksten weer van buiten en de hits van weleer bruisen van vitaliteit.
Noem ze maar op: Meisje van zestien,
Aeneas nu,
Het Spaarne,
De Waterdrager,
Ballade van de vriendinnen van een nacht,
Beneden alle peil,
De Noordzee,
Verdronken vlinder, Testament, Jimmy, Als
de rook om je hoofd is verdwenen. Anderhalf uur blijde herkenning.
Donderdag - 2 februari - treedt hij op in 't Speelhuis te Helmond.
Boudewijn de Groot (39) brengt daar niet alleen zijn oude nummers, er
is ook nieuwer werk bij. Het bijwonen van een van z'n eerste optredens,
afgelopen vrijdag in Neerpelt, leerde dat werkjes als 'Verdronken
vlinder', 'Jimmy', 'Het testament' en
'Land van Maas en Waal' nog steeds
het meeste
succes hebben en ook het meest overtuigend
overkomen. [...]
In een interview verklaarde De Groot onlangs niet geheel meer
achter zijn oude repertoire te staan. "Liedjes als
'Testament' en 'Verdronken Vlinder',
daar kom je eigenlijk niet onderuit, maar persoonlijk zing ik ze
liever niet. 'Het Land van Maas en Waal'
doe ik in elk geval niet," sprak onze man in een informatieve bui.
En wat zingt hij dan als toegift? Juist
'Land van Maas en Waal' en ook
'Verdronken Vlinder' en 'Het testament'.
Tsja, zoiets roept vragen op.
Boudewijn de Groot Concert. Muzikale bezetting: Boudewijn de Groot
(gitaar en zang), Jan Rietman (piano), Jan Vermeulen (bas), Hans
Hollestelle (gitaar), Hans Jansen (toetsen), Louis Debij (drums).
Gezien De Schouw Uden. 29 november 1983.
Boudewijn de Groot vergrijst. Niet alleen zijn haren, maar
vooral zijn muziek, die is blijven staan in een ontwikkeling.
Voor een gemêleerd publiek, dat gisteravond de zaal van
De Schouw in Uden vulde, maakte dat blijkbaar niet eens zoveel
uit. De driehonderd tieners, twens en alles wat daar boven komt,
waren gekomen voor 'Het Spaarne',
'De Zwemmer', 'Jimmy' en 'Malle Babbe'.
Allemaal nummers, die Boudewijn de Groot jaren geleden ook al
speelde. Met de zes of zeven nieuwe liedjes had het publiek
duidelijk meer moeite. En toch lijkt het tijdperk van 'Verdronken
Vlinder' afgerond. Boudewijn de Groot heeft gekozen voor het
hardere werk. Minder melodieus, maar directer. Een pluspunt is
dat niet meteen. Het nieuwe materiaal mist alle ingetogenheid.
Concert van Boudewijn de Groot met begeleiding van Jan
Rietman (piano), Hans Janssen (synthesizer), Hans Hollestelle
(gitaar), Jan Vermeulen (bas) en Louis Debij (slagwerk);
vrijdag en zaterdagavond in de grote zaal van de Stadsschouwburg
(Tilburg), 20.15 uur. [...]
Was vroeger een gitaar voor 'Bo' (zoals ie zich in
Duitsland laat noemen) voldoende,
nu bedient hij zich van een een complete begeleidingsband, die laat
horen, dat hij er is. In "Code' bijvoorbeeld (met muziek van Hennie
Vrienten) is dat goed te merken, evenals in Boudewijns versie van
'Annabel' en 'Malle Babbe' en in het
nummer 'De laatste vrouw'. Allemaal nummers, die de moeite waard
zijn, maar het oud spul mag er ook nog altijd zijn. Gelukkig gaf
Boudewijn daarvan in de toegift nog blijk:
'Verdronken vlinder' en 'Testament' zijn
onverbrekelijk met hem verbonden.
[Lennaert:] 'Voor de overlevenden',
de elpee waarvan er na 1965 duizenden werden verkocht, was niets
anders dan een sublimatie van mijn eerste grote verloren liefde.
Maar verdriet, evenals woede en angst, laat zich nu eenmaal het
diepst in mijn moeders taal uitdrukken. En dat mag ik dan best
Verdronken Vlinder noemen. Ons succes is eigenlijk heel
simpel te verklaren: Boudewijn en ik wisten gevoelige zaken de
juiste naam te geven toen er maatschappelijke vraag naar was.
Vraag en aanbod bepalen de kulturele waarde. Dat heb je onlangs
aan Herman Brood en Doe Maar gezien."
Boudewijn de Groot, verantwoording voor de vertaling van de
dialogen van 'Nonsens', is vooral
bekend als troubadour van het Nederlandse lied. Zijn samenwerking
met Lennaert Nijgh, die in de loop der jaren een groot aantal hits
voor hem schreef, bracht meesterwerkjes voort zoals
Welterusten meneer de president,
Verdronken vlinder,
Het Land van Maas en Waal
etc. etc. Zijn glanzende carrière als popzanger leverde hem
in 1967, 1968, 1973 en 1980 Edisons op, terwijl hij ook nog eens
werd onderscheiden met de Gouden Harp van de Stichting Conamus.
In 1973 maakte
[Boudewijn] een volwassen comeback met
Hoe sterk is de eenzame fietser.
En toch roept zijn naam voornamelijk associaties op die worden gekleurd
door de zwartwit-televisiebeelden van de tweede helft van de jaren zestig.
We zien een sombere, nauwelijks bewegende jongen boos staan zingen, de
ogen van boven en opzij afgeschermd door plat geborstelde zwarte krullen.
Hij keert zich tegen een staatshoofd van een bevriende natie: 'Schrik
maar niet te veel van al die dooie mensen / droom maar van de overwinning
en van macht/ droom maar niet van al die vrome vredeswensen /
Meneer de President, slaap zacht!'; en
tegen ontrouwe vriendinnen: 'Maar jij denkt alleen maar aan je eigen
heil / jij denkt alleen maar aan je eigen zaken / en dat is toch beneden
alle peil'. Pure melancholie kon ook: 'Zo te sterven op het water / met je
vleugels van papier'. [Verdronken vlinder] Of intiemer:
'Als ik groot ben wil ik even / groot en sterk zijn als de rest. / De poes
vindt van niet. / Hij zegt 'ik kan hem niet verstaan'/ Als ik groot ben,
is dat van de baan / want grote mensen praten niet met poezen'.
[Voor de overlevenden [lied]]
HILVERSUM - Punt één: het vraaggesprek kan beter
niet gaan over zijn verleden als Nederlands meest beluisterde
troubadour van de jaren zestig. Mocht dat toch gebeuren, dan zou
het wel eens vervelend kunnen worden, waarschuwt de publiciteitsdame.
"Want dan gaat Boudewijn zo'n beetje zwijgend zitten glimlachen! Hij
heeft gewoon geen zin om het spelletje mee te spelen." Punt twee:
hij is zeer stipt, dus wel op tijd willen komen.
Het valt allemaal reuze mee, te beginnen met het feit dat
Boudewijn de Groot erg menselijk vijf minuten te laat arriveert en
niet dichtklapt als zijn verleden even ter sprake komt. Het doet
alleen niet meer zo terzake sinds hij drie jaar geleden is gestopt
met muziek, omdat hij geen zin meer had in optredens. Wat hij wel
steeds heeft gemerkt, is dat ook jongeren zijn liedjes van vroeger
('Het Land van Maas en Waal',
'Meisje van zestien',
'Testament',
'Mijnheer de President',
'Verdronken vlinder') vaak woordelijk uit het hoofd kennen.
"Je zou het muzikale recycling kunnen noemen."
"Testament", "Verdronken vlinder",
"Het land van Maas en Waal". Wie deze
liedjes kent, weet ook wie Boudewijn de Groot is, maar voor degenen
die hem nog niet kennen: hij was een van de belangrijkste zangers van
de jaren zestig en zeventig en maakte klassieke LP's als
"Voor de overlevenden",
"Waar ik woon en wie ik ben" en
"Hoe sterk is de eenzame fietser".
[Boudewijn] lijkt er genoegen in te scheppen ongrijpbaar te zijn.
NIJGH: "Nou, een genoegen mag je het niet noemen. Hij is
introvert - een benauwde jas die je niet zelf kiest. Ik lul graag. Ik
ben ook altijd degene geweest die de initiatieven nam, de contacten
legde. Mijn teksten waren er steeds eerder dan zijn muziek. Boudewijn
zegt nu nog stupéfait te zijn over wat er is gebeurd - de
hits, het succes. Land van Maas en Waal,
Testament, Verdronken vlinder, hij stond
erbij en keek ernaar."
[Boudewijn, over de
uitvoering door Bettie Serveert op
Als de rook is verdwenen...]
(bij de laatste noten) 'Net of opeens het kopje knakt.
(grinnikt goedkeurend) Ja. Die groep valt of staat bij de
zangeres. Het is heel erg sixties, hè, qua klank, echt westcoast.
Een soort Jefferson Airplane. Heel sfeervol, voornamelijk door Carol.
Een van Neerlands meest persoonlijke zangeressen. Ze zingt wat in
Amerika nicely out of tune heet, wat ook die zanger van The Serenes
heeft: niet vals, maar er steeds nét tegenaan, waardoor het een
beetje huilerig klinkt zonder dat het een smartlap wordt. Een soort gele
kleur stem. Of het nummer recht gedaan is? O ja, zeker. Het origineel
heeft natuurlijk een ontzettend specifieke klank, vooral door het
klavecimbel. Maar zoals het hier gespeeld wordt, met die door elkaar
dwarrelende gitaren, zo is het eigenlijk geschreven. Dus eigenlijk
staat mijn uitvoering verder van het origineel dan dit, maar dat is
natuurlijk een kromme redenering.'
De Groot: "'Een meisje van zestien'
was een zware concessie voor me. Elektrische gitaren waren
volstrekt uit den boze, voor een beetje 'folkie'. Maar ik had
al gauw door dat commercieel succes artistieke vrijheid gaf.
Tussen '65 en '69 hebben we praktisch kunnen doen wat we wilden.
Dat hebben we met dusdanig jeugdig enthousiasme gedaan, dat het
een wonder mag heten dat er zoveel 'klassiekers' uitgekomen zijn.
'Testament',
'Het Land van Maas en Waal',
'Verdronken vlinder', 'Picknick', het hield
niet op. We waren de hitmachine geworden waar we op school al op af
hadden gegeven. En hij was volledig dolgedraaid. Net als wij trouwens."
Jan Douwe Kroeske's
'2 Meter Sessie' staat vanavond
geheel in het teken van Boudewijn de
Groot. [...]
In de uitzending van vanavond speelt hij een van zijn oude nummers
'Verdronken Vlinder', samen met violiste Vera Beths. Daarnaast komt
veel nieuw werk aan bod, waarbij een opvallende rol is weggelegd
voor Boudewijn's zoon Jimmy, voor wie ooit het gelijknamige nummer
schreef dat beter bekend is geworden als 'Hoe sterk is de eenzame
fietser'. Ook zijn andere zoon, Marcel, neemt plaats in de band
van De Groot, die verder is aangevuld met een tienkoppige
strijkersgroep uit België
[Bespreking Boudewijn de Groot in Paradiso]
Opvallend was hoe goed de rest van zijn repertoire de tand des
tijds doorstaan had. Waarbij wel opgemerkt dient te worden dat
De Groot de protestsongs van weleer en het echte psychedelische
werk maar thuis had gelaten. Geen
'Welterusten meneer de President
dus, geen 'Picknick'. Maar wel liedjes
als 'Verdronken vlinder' en 'Testament';
liedjes die behoren tot de klassiekers van de Nederpop.
[Bespreking Boudewijn de Groot in Paradiso]
In twee uur kwamen bekende nummers van toen en onlangs voorbij. De
arrangementen waren passend, de orkestratie dwong De Groot feller te
zijn dan in zijn indolente aard ligt, en de teksten bleken voor een
deel nog mee te kunnen: Meisje van zestien
('zij gaf zich aan een vagebond'), Verdronken vlinder
('zo te sterven op het water met je vleugels van papier'),
Onderweg
("t licht komt van ver, van lichtjaren her'),
'Prikkebeen' ('lapjeskat, muizenissen,
rood cellofaan, draailier, sleutel van goud') samen met de
vermoeiend blijmoedige Elly 'Kauwgomballenboom' Nieman.
Boudewijns kwaliteit als componist kwam ook naar voren in
liedjes die door anderen bekend zijn gemaakt, maar hier de
bedoelde uitvoering kregen: Annabel (Hans de Booy kan inpakken)
en Malle Babbe (exit Rob de Nijs).
Boudewijn de Groot met de try-out van
'Een Nieuwe Herfst'. [...]
Als dan op de valreep die hits van toen komen, weet je dat het eigenlijk
niet meer hoeft. Kleinoden als 'Testament'
en 'Verdronken vlinder' mogen in het doosje jeugdsentiment blijven. Ze
hebben waardige opvolgers gevonden in prachtige nummers als
'De roos' en
'De Engel is gekomen'. Boudewijn de Groot
is overtuigend, zoals hij altijd was, met muziek die vertrouwd klinkt,
maar toch anders is. Laat de winter maar komen.
EMMEN - De roodzwart geblokte jas die hij dertig jaar droeg op
de hoes van 'Voor de Overlevenden'
hing hij aan een wand van het decor. Of we dat toch wel hebben gezien,
vraagt Boudewijn de Groot na het slotapplaus aan zijn publiek in
Theater De Muzeval in Emmen, waar zijn
nieuwe theatertour
woensdagavond begon. Vervolgens begint hij aan een blokje toegiftjes,
waaronder ook liedjes van die vermaarde grammofoonplaat, zoals
'Testament', 'Verdronken vlinder' en
'Het Land van Maas en Waal'. Fans
zingen de nummers hardop mee en op dat moment krijgt de avond zijn
onvermijdelijke nostalgisch tintje. Toch is de gote kracht van dit
theaterconcert juist dat de hoge kwaliteit van het afwisselend
geheel het gemakkelijk wint van die goede herinneringen aan
dat vroegere repertoire.
[Bespreking 'Nieuwe Herfst Tournee']
Bij het betreden van De Muzeval op woensdagavond krijgt De Groot wat
'de provincie' aangaat even gelijk. Het 'multifuncitonele' theater
met zijn automatische schuifdeuren en kakelbonte inrichting maakt een
verdronken vlinder van de bezoeker. Maar niets ten nadele van het
Emmens publiek dat volgens de zanger opvallend snel los kwam.
Playboy: Misschien heb ik nooit goed naar de tekst geluisterd.
Maar Hoe sterk is de eenzame fietser is zo'n regel die zich
in je kop nestelt. Als ik iemand in de wind door het landschap zie
trappen, denk ik aan die regel. Jullie hebben wel voor meer regels
gezorgd die zich in ons nationale onderbewustzijn hebben genesteld.
De Groot: Maar De eenzame fietser is niet van Lennaert
Nijgh, dat is van Ruud Engelander.
Playboy:
Het land van Maas en Waal...
De Groot: Dat is wel degelijk van Lennaert. Net als
Testament, Verdronken Vlinder en
Malle Babbe. Lennaert is altijd
gezien, en dat is nog steeds zo, als een van de beste tekstdichters
in de lichte muziek. Het zijn prachtige teksten en technisch heel
muzikaal geschreven. Op een melodie.
Playboy: Ik dacht dat je de melodie pas schreef als de
tekst klaar was.
De Groot: Hij schrijft zijn teksten op een eigen melodie.
Misschien dat dichters als ze schrijven altijd een melodie horen,
ik weet het niet.
[Boudewijn:] Toch was ik toen niet erg gelukkig met mezelf.
Je bent bekend, dus veel mensen hebben een mening over je. Als ze je
fantastisch vinden, dan is de wereld een roze suikerspin. Maar als je
tien seconden later hoort dat alles kut is, dan gaat alles op zwart.
Tegen die negatieve reacties begon ik mij te wapenen. Op festivals had
ik ook vaak te maken met het feit dat ik met mijn gitaartje en
Nederlandse teksten detoneerde tussen de Engelstalige beatbands. Hits
als 'Land van Maas en Waal' en
'Meisje van 16' waren herkenbaar, maar
bij onbekendere nummers als 'Testament'
en 'Verdronken Vlinder' kon ik worden uitgejouwd. Dat vond men zijige
burgertruttenliedjes, zoetsappig gebeuzel. Zeker in die tijd was ik
iemand die zich liet meevoeren door impulsen, stemmingen, buien - die
behoorlijk negatief konden zijn. [...]
Over een paar dagen sta ik met mijn band in het Concertgebouw. Een
jongemannendroom. We krijgen fantastische reacties op onze tour, maar
voor het grote publiek is Boudewijn de Groot nog steeds die jongen met
de Spaanse gitaar. Nummers als 'Testament',
'Verdronken Vlinder' of 'Jimmy/De Eenzame Fietser' leven nog steeds
heel sterk. Geen punt voor mij. De oude Bob Dylan was toch 'Blowing in
the Wind', de Rolling Stones blijven verbonden met 'Satisfaction'. Ik
vind het niet erg die klassiekers een plaats te geven in mijn nieuwe
repertoire. Ik hoop wel dat nummers van nu, zoals
'Een Wonderkind van Vijftig' en
'De Roos', over twintig jaar ook
klassiekers zijn. [...]
Het verleden. Ik heb iets met het verleden. Er zit iets Anton
Pieckerigs in mij. Over het verglijden van de tijd voel ik soms een
wanhopige machteloosheid. Dat je 'gisteren' niet kan terughalen...
zó zonde. Niet dat ik heden en toekomst afzweer en maar domweg
zit te somberen over de vergankelijkheid van het leven, maar ik heb
zeker last van verzengende nostalgievlagen. Vraag niet waarom. Het
overkomt me. Weet je waar ik van hou? Dingen die afgerond zijn. Ik
woon in Heemstede, werk weer samen met Lennaert en sta op het podium
nog immer 'Verdronken Vlinder' en 'Testament'
te zingen. De cirkel is rond. Ik kan doodgaan of opnieuw beginnen.
Móói vind ik dat.
In de jaren
60 en begin jaren 70 was hij de populairste
vertolker van het Nederlandse lied. Iedereen kende De Eenzame
Fietser uit het hoofd, iedereen dweepte met hem. Daarna ging het
bergafwaarts. Hij verzoop in een Drentse commune, vertaalde jarenlang
thrillers in Overveen en verdween naar Californië. Hij maakte
lullige platen en trad in 1985 voor het laatst op als muzikant, en dan
nog vooral in België. Wel dook hij op in twee succesvolle musicals
(Tsjechov en Anne Frank), maar de legendarische zanger van
Testament,
Het Land van Maas en Waal,
Meester Prikkebeen en
Verdronken vlinder leek voorgoed verleden tijd.
Toen Boudewijn de Groot drie jaar geleden centrale gast was op
Nekka-Nacht, betekende dat zowat een
comeback voor de man. Verdronken vlinder,
Testament, Als de rook om je hoofd is
verdwenen, Hoe sterk is de eenzame fietser... Het was al lang geleden.
Maar de Nederlander is sindsdien nauwelijks nog van de theaterplanken
van uitverkochte zalen weg te branden.
Het is niet voor het eerst dat artiesten een ode brengen aan Boudewijn
de Groot. Dat gebeurde ook al op 20 mei 1994 toen hij vijftig jaar werd.
Radio- en televisiemaker Jan Douwe Kroeske vroeg diverse bands en artiesten
voor die gelegenheid een nummer van Boudewijn de Groot in een eigentijds
jasje te steken. Met als resultaat het album
'Als de rook is verdwenen'. [...]
Zaterdag kunt u kijken naar een nieuw eerbetoon en nu is het de beurt aan
onder meer Stef Bos die een eigen versie zingt van
'Tip van de sluier', Gé Reinders met
'Avond', Henk Westbroek met de klassieker
'Jimmy', en Ruth Jacott die zingt over de 'Verdronken vlinder'. De
artiesten worden begeleid door het Metropole Orkest onder leiding van
Dick Bakker.
In Boudewijn de Groot en het Metropole Orkest schotelt de KRO
de kijker/luisteraar het beste van het voor Nederlandse begrippen
legendarische duo voor. [...]
Hij zingt onder meer 'Tuin der lusten',
'Een wonderkind van 50' en
'Verdronken vlinder'. Evenwel, de keuze van de liedjes komt over als een
zware maaltijd. De Groot werkt bepaald geen zomers repertoire af. De
somberheid van zijn liedjes past bij het karakter van de zanger die zegt
vrij ernstig te zijn. 'Ik ben geen uitbundig persoon. Dat wil niet zeggen
dat ik geen binnenpretjes heb.'
En zo is het met dit optreden ook: een binnenpretje. Het komt langzaam op
gang. Pas op het eind wordt het uitbundig als hij tot opluchting van het
publiek 'Het Land van Maas en Waal' zingt.
Daarna is het ook meteen afgelopen.
Vanavond zien we Boudewijn de Groot zelf aan het werk. De muziekspecial
Boudewijn de Groot... en het Metropole Orkest
is opgenomen in samenwerking met Radio 2. U hoort en ziet onder andere
Verdronken vlinder, Malle Babbe,
Jimmy, Tuin der lusten en
Een wonderkind van 50.
Ook deze versies bewijzen dat Boudewijn een artiest is die
blijft boeien.
[Lennaert:] "Ik ben ook wel eens opgebeld door ouders die me
vroegen of ze twee regels van 'Verdronken vlinder' op de grafsteen van hun
gestorven kind mochten zetten. Daar was ik kapot van. Net je kind verloren
hebben en mij dan braaf toestemming vragen om die tekst te gebruiken.
Natuurlijk!"
Vlak voor ik in de taxi stap, vraag ik Nijgh weer wat zijn
favoriete nummer van eigen hand is.
"De Reiziger", zegt hij, zonder enige
aarzeling.
Wat? Niet 'Testament', 'Verdronken
Vlinder', 'Malle Babbe' of
'Pastorale', door radioluisteraars
vorig jaar nog verkozen tot het beste Nederlandstalige lied
aller tijden?
Ophouden nu je nog vóór staat, zegt de blik in
Lennaert Nijghs ogen. Maar zelf zegt hij niets. Hij zou het beter
verwoorden. Maar dat zou tijd vergen...