De beste Nederlandse versie van
"The universal soldier",
lijflied van Donovan, is die van Boudewijn de Groot, zeggen de
kenners van de "protestsongs". En dat zijn er velen. Een
moeilijke zaak: de Utrechter Don Mercedes heeft er ook een
versie van, waarbij hij dan overal verkondigt dat dit nu
precies het soort muziek is dat hij het liefst brengt. En dan
is er nog Radio Veronica-man Gerard de Vries, oftewel Cowboy
Gerard, met zijn eigen visie op "De eeuwige soldaat". Alle
drie de voordrachten komen echter hierop neer: laat oorlog
achterwege, elkaar bevechten heeft geen enkel nut.
Wat Boudewijn de Groot betreft: hij staat volledig achter de
door hem gezongen tekst (van de hand van zijn vriend Lennaert
Nijgh). Hij is ook werkelijk anti-militaristisch, anti-oorlog,
anti-geweld. Hij heeft heel gauw medelijden met wat of wie dan
ook, hij kan niemand pijn doen, hij kan niet doden zonder te
weten wat de man tegenover hem gedaan heeft of zonder te weten
waarom hij dit zelf moet doen.
Dat is dan ook de reden dat hij geen soldaat wil zijn.
"Bovendien vind ik het heel onbelangrijk te twisten over iets
dat relatief zo onbelangrijk is: er wordt namelijk alleen maar
gevochten om een stuk land. Waarom in hemelsnaam?
Dat is dan ook de oorzaak dat Boudewijn de Groot, 21 jaar,
bezig is vrijstelling te krijgen voor militaire dienst. "Ik
ben bang fanatiek te worden. In principe ben ik tegen alle
geweld, al ben ik, hoe vreemd het ook klinkt, van nature erg
driftig." [...]
Er staat inmiddels alweer een nieuwe "protestsong" op stapel:
na "De eeuwige soldaat" komt er een ander anti-oorlogslied, nu van
eigen makelij. Het gaat heten
"Welterusten, meneer de president"
en die president heet Lyndon Johnson. Tekst en muziek zijn al klaar,
het wachten is slechts op het teruglopend enthousiasme voor de nu nog
springlevende "Eeuwige soldaat".
[Hitweek:] Welke plaat vind je het beste van jezelf? [Boudewijn:] ......
mijn laatste plaat. Ik vind altijd
de plaat die ik het laatste gemaakt heb het best, de vorige vind ik dan
waardeloos - Ik vind dat sinds mijn EP
met o. a. Strand en
Sexuele voorlichting mijn techniek erg is
vooruitgegaan. [Hitweek:] Wat vind je van de vertaling van
Universal Soldier door Don
Mercedes ? [Boudewijn:] Als die goed geweest was had ik geen nieuwe laten
maken. [Hitweek:] Denk je dat de protestsong nog lang succes zal
hebben? [Boudewijn:] Nog hoogstens één seizoen, omdat
het protest het onderwerp is van de tekst in tegenstelling tot
bijv. de Beat, waaronder veel meer valt.
In de
fanclub-uitzending eind vorig
jaar wilde Boudewijn de Groot op een vraag van Astrid Engels
[Judith Bos] geen oordeel uitspreken over zanger Don Mercedes.
'Is een collega,' zei hij, 'dus laat ik er niet over praten.' Dit
deed voor de camera wel sympathiek aan.
Inmiddels echter heeft deze Don Mercedes. tegenover VARA's Herman Stok
voor de microfoon gezegd dat hij
Boudewijns 'De soldaat' de slechtste plaat van 1965 vond.
En dit is voor Boudewijn de Groot aanleiding om hard te lachen en te
zeggen: 'Dat bewijst nou weer de kortzichtigheid van de jongen. Hij
heeft niet gezegd wat hij er slecht aan vond, he? Het is de vertaling
van Donovans Universal soldier,
hij heeft hem zelf ook opgenomen.'
De tekst en de muziek zijn niet van mij, dus ik kan betrekkelijk
objectief zijn: hoewel ik er nog niet helemaal tevreden over ben,
vind ik het m'n beste lied. Ik probeer het nog steeds uit, maar het
is zeker niet m'n slechtste.'
In de nieuwe levensstijl, die ontstond toen de beat zijn stempel
op Londen (en later op de hele wereld) ging drukken, past het beeld
van Boudewijn de Groot. Hij is intelligent, heeft een goede opleiding
gehad (hbs en later rijksakademie voor filmkunst) en hij heeft veel
kennissen en en vrienden in de gonzende groep van creatieve krachten,
die barsten van probeersels en ideeën. Hij hangt los tegen de
maatschappij aank, haat oorlog en is overtuigd pacifist zonder veel
van politiek af te weten. Het bekende liedje 'Zomaar een soldaat'
zou voor hem geschreven kunnen zijn.
[Harry P. Prins, uit Castricum:] "Afgezien van de
talrijke holle frasen en afgesleten gemeenplaatsen, reageer ik
vooral vanwege enige tegenstrijdigheden in het artikel... Het
naïeve in "Universal soldier" is, dacht ik, evenals de tot
fortissimo aanzwellende, hamerende 4/4 maat in
Mijnheer de president,
op effect gericht; dus een commerciële daad van de
platenmaatschappij.
[Boudewijns] eerste plaat heette 'Strand'.
Zijn best verkochte platen zijn
'Een meisje van zestien' en
'Zo maar een soldaat'. Pas verscheen
Noordzee-Apocalyps -
en zijn eerste langspeelplaat.
[...]
Wat vind je van Donovan?
Boud: Fijn, erg fijn, lyrisch. Precies ook zoals hij is,
kinderlijk een beetje, dus niet kinderachtig, maar kinderlijk,
dromerig helemaal. Ik heb hem één keer
gesproken. [...]
Wat vind je van de Amerikanen in Vietnam?
Boud: lk vind het een schande (ernstig). In zoverre vind ik
het een schande, dat ik oorlog zonder meer schande vind. Ik
begrijp namelijk de oorlog helemaal niet. Ik zie niet in
waarom het nodig is om meer te willen dan je al hebt, en dat
dus door middel van oorlog te krijgen. Ik keur oorlog zonder
meer af.
Sta je achter liedjes als
'Universal soldier'
(Zo maar een soldaat)?
Boud: Ja, vooral dus juist die universal soldier, in
vergelijking met andere protestsongs. Door zijn eenvoud, door
het direct zeggen met eenvoudige zinnetjes en opmerkingen vind
ik het fijn.
[interviewer:]
Meneer de President, dat
vind ik een nogal naief tekstje... maar daar zit jij verder
niet mee... Sta je er zelf nog steeds achter?
[Boudewijn:] Ja... Ik zing het nog steeds, ik ben het er
nog altijd mee eens, tis een hele goeje tekst, de provo-mentaliteit
zit er in, ja ik sta er achter godverdomme!
[interviewer:] Enne, haha,
Het meisje van zestien?
[Boudewijn:] Daar heb ik nooit achter gestaan... Het
zou oorspronkelijk de B-kant worden, op de A-kant zou een vertaling
van The Universal Soldier
komen, ik vond de melodie wel erg fijn... Ik zing op avonden
ook nog wel eens liedjes waar ik niet achter sta, dat is
uitsluitend voor publiek, een liedje zoals De dominee van
Amersfoort, dat is een volkomen dwaas lied... Maar het heeft
zijn sukses bewezen, en het publiek is dan weer gelukkig...
Na wat eepee-werk verschijnt in 1965 de tweede single:
Een meisje van zestien met op de
achterkant Zomaar een soldaat, een vertaling van het Donovan-nummer
The universal soldier. Het wordt
een hit. Reden om na de single Noordzee 'n
elpee te maken, waarop, naast
enig vertaald werk van ondermeer Donovan en Paul Simon, het scherpe
Welterusten, meneer de President
staat, dat tevens op single wordt gezet. Toptien. Vanwege vooral dit
nummer en de soldaat krijgt Bo het etiket "protestzanger" opgeplakt.
"Ik was eigenlijk geen protestzanger, maar een zanger, die ook
enkele liedjes bracht met een protesterende inhoud. Noem mij eens
iemand die alleen maar protestliedjes zingt. Bovendien hield ik dat
etiket veel te lang. Men noemde mij nog zo, toen ik allang niet meer
protesteerde."
Grote publiciteit kwam, deels door volkomen verkeerde beoordeling,
deels doordat de 'heel grote journalisten' van naam en artistieke
integriteit het duo De Groot-Nijgh onderkenden als jonge mensen met
een stijl die nauw verwant is aan die van artiesten als Dylan, Vian
en Brassens. Beider voorkeur voor Bertolt Brecht sprak wat dat betreft
ook boekdelen. Boudewijns warme, toch indringende en felle stem,
zijn soms cynische intonatie, gaf aan verzen als "De eeuwige soldaat",
de ballade "Noordzee" en
"Welterusten meneer de President"
een bijzonder accent.
Boudewijn's warme, toch indringende en felle stem, zijn soms
cynische intonatie, gaf aan verzen als 'De Eeuwige Soldaat',
'De Noordzee',
'Woningnood', e.a. een bijzonder accent.
Als liedjeszanger trad hij op in wat toentertijd doorging voor
het alternatieve circuit en kwam met het ene succesnumer na het
andere. 'Meisjes van zestien',
'De eeuwige soldaat',
'De Noorzee',
'Testament' en
'Welterusten mijnheer de president'.
Bladerend in de nu gebundelde liedteksten
van Lennaert valt meteen zijn
'Welterusten, mijnheer de president'
op, geschreven uit protest tegen de Vietnam-oorlog. De gelijkenis met
wat er nu in de wereld speelt, is op het eerste gezicht griezelig. Weer
wordt het leven van duizenden mensen bedreigd en opnieuw moet je je
afvragen waarvoor. Toch liggen de zaken nu wat anders, meent Lennaert.
"Ik vind het prima dat ze dat lied, destijds door Boudewijn de Groot
gezongen, op de verzamel-cd hebben
gezet die onlangs van zijn successen is uitgebracht. Maar ik zou ernstig
protesteren als ze het op een singeltje weer op de markt gingen brengen
zoals ze hebben gedaan met Donovan. Dat ze
'Universal soldier' omwille
van de commercie hebben opgegraven, vind ik misselijk."
