- bron: http://www.haarlemsdagblad.nl
Ik ben niet katholiek. Laat ik dat vooropstellen. Ik ben alleen maar in
de Mariastichting geboren, maar dat was toeval. Of liever gezegd: het
was oorlog.
Toch krijg je daar als kind een tik van mee. Verleden week
donderdag - Witte Donderdag, zoals het vroeger heette - bleef ik al
zappend hangen aan RaiUno. Aan de paus dus, die in Rome in de open lucht
en nota bene op het Forum Romanum het middelpunt was van een religieuze
happening. Als ik écht katholiek was, zou ik weten wat het allemaal
inhield. In ieder geval ging het over de twaalf staties, de twaalf
momenten op de lijdensweg van Jezus waar het katholieke geloof bij
stilstaat. De Heilige Vader zat half in elkaar gezakt in zijn stoel.
Mompelend, op zijn bekende wijze. Omringd door zorgzame priesters.
Kortom, zo ongeveer als u en ik hem allemaal geregeld waar kunnen nemen
op het journaal.
Maar dit keer was er een duidelijk verschil: de regie was in handen van
RaiUno. Ik heb geen idee welke adept van Fellini of Pasolini er achter
de knoppen heeft gezeten. Het was in ieder geval een Italiaan, laten we
het daar maar op houden.
De camera zoomde ongenadig in op het gebogen hoofd van de paus. Er
gutste, smartelijk zichtbaar tegen de donkere nacht achter hem, bij zijn
eerste woorden een straal speeksel uit zijn mond.
'Wij aanbidden U, Christus, en loven U. Omdat Gij door uw Kruis de
wereld verlost hebt.'
De voice-over van RaiUno overstemde het amper verstaanbare Italiaans van
de paus direct. In het Engels, het Duits, het Frans en uiteraard in het
Pools. De camera's schakelden over op close-ups van mensen uit het
publiek. Meestal van vrouwen. Oude nonnetjes, jonge nonnetjes. Meisjes
met piercings. Chinese nonnetjes. Zwarte nonnetjes. Baardige fraters.
Stoere binken met gel in hun haar. Bijna honderdjarige gerimpelde
tandenloze wijfjes. Huisvrouwtjes met brilletjes en bijbehorende iele
huismannen uit Zoetermeer. Twee tieners, die tijdens de Zesde Statie
(Veronica reinigt het H. Aanschijn van Jezus) elkaar spontaan en met
overgave begonnen te kussen. En op de achtergrond, spectaculair
uitgelicht, de dramatische bouwvallen van de Eeuwige Stad.
Het had wat mij betrof toch meer dan 'Bedankt voor die mooie bloemen'
uit het NOS-journaal. Lag het alleen maar aan de Italiaanse regie, dat
ik de hele uitzending met niet geringe ontroering heb zitten uitkijken?
Italianen kunnen nu eenmaal niks lelijks maken, daar zijn we het
vermoedelijk wel over eens. Of het nu om auto's gaat of om voetbal of
om politiek - ook het allerergste is daar nog altijd mooi.
Nee, wat mij ontroerde was de treffende gelijkenis tussen de paus en
mijn moeder in haar laatste levensjaar. Misschien klinkt dat wat al te
mystiek en al te dramatisch, maar ik ben nu toch op z'n Italiaans bezig
dus dan moet dat maar.
Diezelfde weggezakte houding, datzelfde straaltje speeksel. Dezelfde
ziekte van Parkinson.
'Hé Ma, zit je nou weer te kwijlen? Heeft de dokter daar niks tegen?'
zei ik geërgerd, wanneer ik bij haar op bezoek kwam. Nu het te laat is
realiseer ik me dat ze altijd pas begon te kwijlen zodra ze mij zag.
Maar dat ter zijde.
Ik droomde bijna weg bij de televisie. De oude Poolse Paus, ooit als
jonge man een begenadigd acteur, presteerde het inmiddels om toch nog
van zijn stoel op te staan en zich vast te klampen aan het kruis. De
menigte aan zijn voeten, een zee van lichtjes en gezichtjes, deinde in
extase heen en weer.
'O God, wees ons, zondaars, genadig. Dat de zielen van de overleden
gelovigen door de barmhartigheid van God in vrede rusten.'
Het collectieve gebed steeg als een veeltalig gemurmel op in de Romeinse
nacht. Boven het Colosseum stond de volle maan van Witte Donderdag - net
als aan onze Haarlemse hemel.
Ik zette de televisie uit en ging naar bed. De reusachtige huiskat
Meneer onder mijn arm. Gelovigen, dacht ik. Wie zijn dat eigenlijk,
gelovigen?
Mijn moeder was niet katholiek. Ik ben het evenmin. Ik ben alleen maar
in de Mariastichting geboren, omdat het toevallig oorlog was.
'Sed libera nos a malo. Amen.'
02 apr 2002
Lennaert Nijgh
© Copyright 2002 Haarlems Dagblad.
Inhoud op internet gezet met toestemming van Lennaert Nijgh.
De copyrights blijven onverkort geldig.
Transcripties kunnen overname-fouten bevatten. Correcties zijn welkom.